Λαϊκά παραμύθια για μικρά παιδιά

Λαϊκό vs Κλασικό παραμύθι

Τα λαϊκά παραμύθια είναι οι ιστορίες που μεταδόθηκαν με τον προφορικό λόγο και προέρχονται από τη φαντασία απλών και καθημερινών ανθρώπων. Πολλές φορές είναι ρεαλιστικά και άλλες φορές είναι μαγικά, με φανταστικούς ήρωες και μέρη.

Τα παραμύθια που σήμερα ονομάζουμε κλασικά, προέρχονται κυρίως από τις συλλογές λαϊκών παραμυθιών που καταγράφηκαν στο τέλος του 19ου αιώνα, όπως αυτές των αδερφών Γκρίμ. Επίσης, προέρχονται και από τη φαντασία γνωστών και κλασικών πλέον παραμυθάδων, όπως ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν.

Κάποιοι υποστηρίζουν, ότι τα κλασικά παραμύθια (με τον αγγλικό όρο "fairy tales") στηρίζονται περισσότερο σε μαγικούς και φανταστικούς χαρακτήρες και όχι στον ρεαλισμό. Αντίθετα τα λαϊκά παραμύθια είναι πιο ρεαλιστικά. Όμως, οι φαναστικές και μαγικές ιστορίες είναι ένα από τα είδη του λαϊκού παραμυθιού. Έτσι, η διάκριση παραμένει αβέβαιη.

Το λαϊκό, η βάση του κλασικού

Ακόμα όμως και ο Άντερσεν, βασίστηκε στους λαϊκούς μύθους για να γράψει τα δικά του παραμύθια. Έκανε όμως κάτι καινοτόμο. Χρησιμοποίησε τα μοτίβα που βρίσκει κανείς στα λαϊκά παραμύθια και δημιούργησε ιστορίες που δεν έχουν λαογραφικό χαρακτήρα.

Τα λαϊκά παραμύθια δεν προορίζονταν εξ' αρχής για τα μικρά παιδιά. Αν διαβάσει κανείς τα πρώτα παραμύθια κάθε λαού, θα δει τη βία και τα στερεότυπα που χαρακτήριζαν τις κοινωνίες της εποχής. Γι' αυτό το λόγο, κάθε γενιά, προσαρμόζει τα λαϊκά παραμύθια στο δικό της σύγχρονο πλαίσιο.

Αυτός ήταν άλλωστε ο προορισμός του παραμυθιού ως είδος. Να προσαρμόζεται και να αλλάζει, ανάλογα με τα ήθη, τα πιστεύω, τους φόβους και τις επιθυμίες κάθε εποχής. Μόνο έτσι μπορεί να επιτύχει το στόχο του το παραμύθι, που δεν είναι άλλος από την ψυχαγωγία, δηλαδή την αγωγή της ψυχής.

Λαϊκά παραμύθια για μικρά παιδιά από την Ελλάδα και τη Κύπρο!

Δείτε τις πλούσιες συλλογές μας με λαικά παραμύθια, διασκευασμένα και εικονογραφημένα για μικρά παιδιά. Η μεγάλη συλλογή των Ελληνικών Παραδοσιακών Παραμυθιών περιλαμβάνει 8 βιβλία με 33 παραμύθια και τις αφηγήσεις τους!

Μύθοι vs Λαϊκά παραμύθια

Οι μύθοι είναι ένας ιδιαίτερος τύπος αφήγησης, στον οποίο τα ζώα, τα φυτά ή παρόμοιοι χαρακτήρες είναι ανθρωπομορφοποιημένοι ή φτιαγμένοι σαν να ήταν ανθρώπινοι. Οι ιστορίες αυτού του τύπου συχνά δίνουν ένα ηθικό δίδαγμα, το οποίο μπορεί να δηλωθεί ρητά στο τέλος. Η πιο γνωστή συλλογή μύθων είναι οι "Μύθοι του Αισώπου".

Αντίθετα, τα λαϊκά παραμύθια περιλαμβάνουν μια μεγάλη ποικιλία διαφορετικών τύπων ιστοριών. Για να χαρακτηρίσουμε μια ιστορία ως παραμύθι, θα πρέπει να είναι το προϊόν λαϊκής, συχνά προφορικής, αφηγηματικής και όχι δημιουργικής εργασίας ενός συγκεκριμένου συγγραφέα.

Τύποι λαϊκών παραμυθιών

Τα λαϊκά παραμύθια είναι ιστορίες που προέκυψαν από τις εμπειρίες και τη φαντασία των λαών. Αποτελούν τον αγαπημένο τύπο λαϊκής λογοτεχνίας των παιδιών. Φέρουν την ιστορία, τη γνώση, τις πεποιθήσεις και τα ήθη των λαών, προτού οι κοινωνίες τους αναπτύξουν τη λογοτεχνία. Παρακάτω είναι τα πιο διαδεδομένα είδη λαϊκής τέχνης (κάποια λαϊκά παραμύθια μπορεί να έχουν τα χαρακτηριστικά δύο ή περισσοτέρων κατηγοριών):

Οι ιστορίες με ζώα

• Είναι ίσως ο παλαιότερος τύπος λαϊκών παραμυθιών. Μπορεί να είναι είτε μύθοι (γραπτή μορφή) είτε παραμύθια (προφορική μορφή). Παίζουν σημαντικό ρόλο στην ιστορία των λαών. Τα ζώα που μιλάνε εμφανίζονται σε πολλά λαϊκά παραμύθια στην Ευρώπη, όπως Τα τρία γουρουνάκια και η Κοκκινοσκουφίτσα.

Τα παραμύθια με θαύματα

• Είναι τα πιο γνωστά από τα παραδοσιακά παραμύθια. Πρόκειται για ιστορίες με υπερφυσικά θαύματα που απεικονίζουν συνήθως τη σύγκρουση μεταξύ καλού και κακού. Στο τέλος, θριαμβεύει η αρετή και συνήθως οι ήρωες έχουν έναν ευτυχισμένο γάμο! Στα παραμύθια, το υπερφυσικό θαύμα προέρχεται είτε από ένα μαγικό πρόσωπο (μια νεράιδα, μια κακή μάγισσα), από ένα μαγικό αντικείμενο (ένα μαγικό φασόλι, έναν ομιλούμενο καθρέπτη) ή από ξόρκια (ύπνος που διαρκεί μέχρι το πρώτο φιλί της αγάπης). Παραδείγματα τέτοιων παραμυθιών είναι  "Η Σταχτοπούτα", "Η Χιονάτη και οι Επτά Νάνοι", "Η Ωραία Κοιμωμένη”.

Οι διαδοχικές-ακολουθιακές ιστορίες

• Είναι αυτές στις οποίες γίνονται διαδοχικές προσθήκες σε μια επαναλαμβανόμενη γραμμή πλοκής. Είναι γενικά πολύ απλά σε πλοκή και σύντομα, διότι με κάθε προσθήκη επαναλαμβάνεται ολόκληρη η ακολουθία. Έτσι, οι διασκευές τους είναι πιο κατάλληλες για πολύ μικρά παιδιά. Παράδειγμα τέτοιων παραμυθιών είναι “Ο Μπισκοτούλης”.

Φυσικά φαινόμενα

• Κάποια παραμύθια επιδιώκουν να εξηγήσουν τα φυσικά φαινόμενα (pourquoi tales). Παρέχουν πρωτότυπες απαντήσεις σε πολλές ερωτήσεις που είχαν αρχικά οι άνθρωποι. Τέτοια παραμύθια βρίσκουμε σε όλο τον κόσμο αλλά είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στην αφρικανική και αμερικανική λαογραφία. Υπάρχει μια ισχυρή σχέση μεταξύ των παραμυθιών και των μύθων. Ωστόσο, το σκηνικό αυτών των παραμυθιών είναι γήινο και οι θεότητες δεν παίζουν κανένα ρόλο όπως κάνουν στους μύθους.

Αστείες ιστορίες

• Ο τελευταίος τύπος παραμυθιών είναι ελαφριές και αστείες ιστορίες για ανόητους ανθρώπους που κάνουν ανόητα πράγματα. Αυτές οι ιστορίες είναι δημοφιλείς γιατί είναι κομικές και αστείες. Στο τέλος θριαμβεύει πάντα η καλή καρδιά έναντι των κακών και ίσως πιο πονηρών χαρακτήρων της ιστορίας. Παραδείγματα τέτοιων παραμυθιών είναι "Ο Τυχερός Χανς" από τους αδελφούς Γκριμ και "Οι τρεις ευχές" του Joseph Jacobs.

Παραμύθια απ' όλο τον κόσμο

Τα παραμύθια, οι μύθοι και οι θρύλοι από όλο τον κόσμο είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να εκθέσετε τα παιδιά σε μια ποικιλία πολιτισμών και να αναπτύξετε τη φαντασία τους.